اپیدمیولوژی استعمال دخانیات در مردان 70-30 سال استان سمنان

  سابقه و هدف: مصرف دخانیات به عنوان یکی از عوامل خطر مهم و افزایش‌دهنده‌ی بار بیماری‌ها، بویژه بیماری‌های مزمن و غیرواگیر از قبیل بیماری‌های قلبی- عروقی، تنفسی، سرطان و نیز سکته مغزی می‌باشد. در این مطالعه شیوع استعمال سیگار، پیپ و قلیان در مردان 70-30 سال استان سمنان مورد بررسی قرار گرفته است.   مواد و روش ‌ ها: این مطالعه اپیدمیولوژیک به صورت مقطعی درجامعه شهری و روستائی استان سمنان در 1695 نفر از مردان 70-30 ساله از مهر لغایت بهمن 1384 انجام شد. نمونه‌گیری به روش چند مرحله‌ای در شهرستان‌های سمنان، دامغان، شاهرود و گرمسار و روستاها انجام شد. با استفاده از شماره خانوارهای مراکز بهداشتی 760 سرخوشه به روش سیستماتیک در شهر و روستاهای استان انتخاب شد و در هر سرخوشه تا 3 خانوار واجد شرایط بررسی شدند. به این صورت که در صورت وجود فرد 70-30 ساله در خانوار یک نفر به طور تصادفی انتخاب و پرسش‌نامه تحقیق برای وی تکمیل شد و در صورت عدم وجود فرد واجد شرایط، خانوار دیگر با همان قاعده انتخاب شدند.   یافته ‌ ها: 1/24 درصد مردان مورد بررسی سیگاری (3/18 درصد به طور مرتب و 8/5 درصد به طور نامرتب) بودند. شیوع استعمال سیگار در روستائیان 8/26 درصد و در شهرنشینان 0/23 درصد بود (053/0= P ). از نظر سنی، 1/21 درصد افراد زیر 40 سال، 6/32 درصد مردان 49-40 سال، 1/25 درصد افراد 59-50 سال و 9/11 درصد مردان 60 ساله و بالاتر سیگاری بودند (001/0 P< ). 7/19 درصد بی‌سودان، 9/24 درصد افراد با تحصیلات ابتدایی، 8/30 درصد افراد با تحصیلات راهنمایی، 4/25 درصد مردان با تحصیلات دبیرستان و 8/11 درصد مردان با تحصیلات دانشگاهی سیگاری بودند (001/0 P< ). 6/46 درصد مردان قبل از 21 سالگی و 2/39 درصد بین 30-21 سالگی سیگار کشیدن را آغاز کردند. میانگین (± انحراف معیار) سن شروع سیگار 0/8±1/24 سالگی بوده است. استعمال سیگار در مردان شهرستان‌های سمنان، گرمسار، دامغان و شاهرود به ترتیب 5/22، 6/27، 2/23 و 4/23 درصد بوده است (554/0= P ). فقط 1/0 درصد افراد مورد بررسی پیپ می‌کشیدند. 6/1 درصد افراد مورد بررسی قلیان می‌کشیدند که در 4/0 درصد آن‌ها هم‌زمان با سیگار بوده است. 2/15 درصد افراد غیرسیگاری در محیط کار در معرض دود سیگار قرار داشتند. به طور کلی 3/39 درصد افراد مورد بررسی یا سیگاری بودند یا در معرض دود سیگار قرار داشتند. نتیجه ‌ گیری: با توجه به شیوع بالای استعمال یا در معرض بودن دود سیگار در جمعیت 30 تا 70 سال استان و با توجه به ارتباط قوی استعمال سیگار با بسیاری از بیماری‌ها، تدوین برنامه‌ای جامع جهت تغییر عمل‌کرد مردان استان، ضروری است